GİRİŞ

I. ÇALIŞMANIN AMACI

İkinci sanayi devrimi “teknolojik devrim” ile şekillenen ve hayatımıza dahil olan

geleneksel operasyon yönetimi, sabit kurallar ve standardize edilmiş süreçlere

dayanır. Bu durum işletme sisteminin esnekliğini sınırlar. Özellikle kişiselleştirme

gereksinimlerine hızlı bir şekilde uyum sağlayamaz. Hızla değişen müşteri

beklentileri ve piyasa şartlarına ayak uydurmak zorlaşır. Yaratıcı operasyon

yönetiminin modern iş dünyasında giderek önem kazandığına dikkat çekmek

gerekir.

Öte yandan yaratıcı operasyon yönetiminin temelinde, insan-süreç-teknoloji

olgularının bir harmoni içinde çıktı üretme hedefi vardır. Teknik anlamda

inceleyecek olursak yaratıcı operasyon yönetimi; teslim tarihine bağlı çıktının kalite

düzeyini en üst düzeye çıkarmak üzere çeşitli paydaş gruplarını gerek yöntem

teknolojileri ile gerekse uygun çalışma zemini ile sürece motive ederken, süreç

içerisinde de aynı heyecanda kalabilmeyi hedefler. Başka bir ifade ile, değişen

pazar koşulları ve tüketici taleplerine her seferinde yüksek kaliteli ürün-hizmet

sunabilmek adına operasyon sürecinde çalışan motivasyonunu her zaman yukarıda

tutmayı hedefler.

Bu yönü ile geleneksel operasyon yönetimi yaklaşımının ötesine geçen yaratıcı

operasyon yönetimi yaklaşımı, organizasyonların yaratıcı süreçlerini daha verimli,

yenilikçi ve müşteri merkezli/odaklı şekilde yönetilmesi metodudur. Başta yaratıcı

endüstriler olmak üzere teknoloji ve Ar-Ge şirketlerinin, sürekli değişen pazar

ortamında rekabet avantajını elde tutabilmesi için yaratıcı operasyon yönetimi

yaklaşımı büyük öneme sahiptir.

Dört bölümden oluşan bu çalışma, 21. yüzyıl dünyasında geleneksel operasyon

yönetim metodunun yetersizlik gözleminden yola çıkarak, ihtiyaç duyulan (yeni dönem) yaratıcı operasyon yönetimi yaklaşımını anlama ve tanıma amacı ile

hazırlanmıştır.

İlk bölümünde geleneksel operasyon yönetimi ve yaratıcı operasyon yönetimi

yaklaşımları üzerinde durulurken, geleneksel operasyon yönetiminin yetersizlikleri

ve yaratıcı operasyon yönetim yaklaşımının güçlü yönleri irdelendi. Bu bölümün

temel amacı, 20. yüzyılın son çeyreğinde ortaya çıkan yaratıcı endüstri

operasyonlarının yenilikçi bir yönetim yaklaşımına ihtiyaç duyduğunu

göstermektir. Bu bağlamdan yola çıkarak tez kapsamında, yenilikçi yaklaşıma sahip

yaratıcı operasyon yönetimini tanıtma ve ona duyulan ihtiyaç savunulmaktadır.

Çalışmanın ikinci bölümünde, yönetiminin yapılması hedeflenen olgu; yaratıcılık,

sebebi olduğu yaratıcı süreç ve süreçlerin oluşturduğu endüstrilerin tanımlamasına

odaklanıldı. Ardından, yaratıcı operasyon yönetiminin bu bağlamlar arasındaki

bağlantısına ve bağlamlar üzerindeki önemine yer verildi.

Üçüncü bölüm, yaratıcı operasyon yönetimi yaklaşımının bileşenleri inceleme

amacı taşır. Böylelikle yenilikçi yaklaşıma sahip yaratıcı operasyon yönetiminin

yaşam döngüsünü oluşturan kavramlar; talep (müşteri) odaklılık, esneklik, yüksek

adaptasyon, uyarlama/uygulama sürecindeki başarı kriterleri ve performans

değerlendirmeleri, yenilikleri hayata geçirebilme sürecindeki yolculuğu anlamak

amacıyla örnekler ile irdelenir. Bu bölüm, çalışmanın konusu olan yaratıcı

operasyon yönetimi yaklaşımını anlamak açısından büyük öneme sahiptir.

Tez çalışmasının son bölümü olan sonuç ve çalışma bulguları bölümde ise, yönetim

bilişim sistemlerinin yaratıcı operasyon yönetimi üzerine etkisi ve yaratıcı

operasyon yönetiminin geleceği tartışılmış, önerilerde bulunulmuştur.

---

II. ÇALIŞMANIN KAPSAMI

Yaratıcı operasyon yönetimi betimlenmiş yeni bir düşüncenin ya da herhangi bir

çözüm fikrinin ortaya çıkış gerçeklemesinin, uyarlama başarısına odaklanır. Bu

çıktı kalite düzeyinin o işi üreten tarafından sağlanabileceğini bilerek hareket eden

yaratıcı operasyon yönetimi, talep sahibine her seferinde doğru yanıtın verilmesini

hedefler. Doğru yanıtı sunabilmek ise talep (müşteri) odaklı kalabilmekle

mümkündür. Mevcut durumların müşteri odaklılığındaki yetersizliği, yeni müşteri

taleplerin oluşumuma sebeptir. Oluşan yeni taleplerin çözümü ne yazık ki mevcut

sistemlerle mümkün değildir. Bu nedenle taleplere yanıt verme sürecinde yenilikçi

yaklaşıma ihtiyaç duyulmaktadır.

Yenilik, yalnızca bireysel parlaklığın çıktısı değil, çeşitli kaynaklardan gelen bilgiyi

birleştirmek için sistematik çabanın ürünüdür. (Hargadon, A., & Sutton, R. I.,

Building an Innovation Factory. 2000). Yenilikçi yaklaşıma sahip olabilmek ise

esneklik ve yüksek adaptasyonla mümkündür. İnovasyon, en baştan mükemmel bir

fikir bulmakla ilgili değildir; iş birliği ve deney yoluyla öğrenmek ve geliştirmekle

ilgilidir. (Kelley, Littman, The art of innovation. 2001, s.47). Esneklik ve yüksek

adaptasyon ile talebin ne olduğu ve talep edenin neden bu talepte bulunduğunun

doğru anlaşılması beklenir. Yapılan çalışma sonucunda tespiti gerçekleşen mevcut

durumların karşılayamadığı olayların bertarafı için yenilikçi yaklaşım ile çözüm

yolları belirlenir. Yaratıcı operasyonlar, üretkenliği en üst düzeye çıkarırken

yaratıcılığa elverişli bir ortam yaratmak için insan, teknolojik ve finansal

kaynakların uygun şekilde dağıtılmasını sağlamalıdır. (Brown, T., & Wyatt, J.,

Design Thinking for Social Innovation. 2010). Belirlenen çözüm yolları ışığında

işbirlikçi çalışma yöntemleri ile yaratıcılığın, mevcut kaynak ve ekip yönetimi

süreçlerinde dengelenmesi hedeflenir.

Yaratıcı ekonomi ise fikirlerin ticarileştirilmesiyle ilgilidir. Yaratıcılık değerin

kaynağıdır, ancak başarılı olmak için etkili bir şekilde yönetilmesi ve pazarlanması

gerekir. (Howkins, J., The Creative Economy. 2002, s.5). Yaratıcı endüstriler,

sanatsal özgürlük ile ticari başarı arasındaki gerilime bağlıdır; burada başarı hem içeriğin benzersizliği hem de geniş bir kitleye hitap etmesiyle tanımlanır. (Caves,

R., E., Creative Industries. 2000). Anahtar performans göstergeleri ve müşteri geri

bildirimi sayesinde çıktı kalite düzeyi ölçülür.

Bu literatür incelemesi, modern dönem operasyonlarının geleneksel metotlarla

yönetilirken ne tür güçlükler ve dezavantajlara sahip olduğunu ve yaratıcı

operasyon yönetimine neden ihtiyaç duyulduğunu ele alarak, literatüre anahtar

bulgular sunmayı hedefler.